ساختمان‌هایی قدیمی با پنجره‌هایی که تماما با صفحه‌های بزرگ آلومینیومی پوشانده شده است؛ این تنها تصویری بیرونی از مکان‌هایی است که تحت عنوان خوابگاه در اختیار زنان دانشجو قرار می‌گیرد.

اما درون همین ساختمان‌هایی که ظاهرشان بی‌شباهت به زندان نیست، قوانین سخت‌گیرانه و محدودکننده‌ای با تاکید بر تبعیض‌های جنسیتی برای زنان دانشجو جریان دارد که حقوق فردی و اجتماعی آنها را هدف قرار داده است.

گرچه خوابگاه‌های دانشجویی در ایران با استانداردهای معمول خوابگاه‌های دنیا تفاوت چشمگیری دارد اما زمانی ‌که پای خوابگاه‌های دانشجوهای زن به میان می‌آید، قوانین و مقررات مبتنی بر تبعیض جنسیتی، به نبود استانداردهای معمول و فیزیکی اضافه می‌شود.

نظارت بر پوشش و ظاهر زنان در خوابگاه‌ها، کنترل ساعت ورود و خروج آنها و تماس با خانواده‌ها برای اطلاع دادن هر نوع تاخیر در حضور و غیاب دخترانشان در خوابگاه‌، بخشی از محدودیت‌هایی است که صرفا برمبنای جنسیت اعمال می‌شود.

به تازگی دانشگاه تهران همزمان با بازگشایی کلاس‌ها به صورت حضوری، محدودیت‌ها و قوانین جدیدی را برای خوابگاه‌های زنان تصویب و به اجرا درآورد که استقلال این دانشجوها را بیش از پیش تحت‌الشعاع قرار داده است. طبق مقررات جدید، زنان مجرد یک ساعت پس از غروب (نماز مغرب) اجازه خروج از خوابگاه را نداشته و برای بیرون ماندن بیشتر از این ساعت باید از معاونت دانشجویی مجوز دریافت کنند.

زنان متاهل مستقر در خوابگاه نیز تنها در صورتی می‌توانند یک ساعت پس از غروب به خوابگاه رفت و آمد کنند که همسرشان همراه آنها باشد. همچنین زنان متاهل ساکن در خوابگاه مجردی برای خروج و بیرون ماندن از خوابگاه بعد از ساعت قانونی باید مدارک تصویر شناسنامه، سند ازدواج و موافقت کتبی همسر خود را ارائه دهند. دانشجوهای زن ساکن خوابگاه برای اینکه بتوانند هر هفته تنها دو شب را در منزل بستگان خود سپری کنند، باید رضایت‌نامه والدین خود را به همراه مشخصات مربوط به آدرس و نسبت آن فرد با دانشجو، ارائه کنند.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر با انتشار مطلبی اعلام کرد: «دانشگاه تهران، مجموعه مقررات جدیدی برای خوابگاه‌ها منتشر کرده که محدودیت‌های بیشتری را بر دانشجویان زن اعمال می‌کند.»

این سازمان  در این مورد نوشت: « با وجود این که هر کدام از دانشگاه‌های ایران مجموعه مقررات ویژه خود برای خوابگاه‌هایشان را دارند، خوابگاه‌های زنان به شکل تاریخی نسبت به مردان محدودیت‌های بیشتری بر عبور و مرور زنان وضع کرده‌اند که شامل ساعات منع عبور و مرور هم می‌شود. امسال این قوانین محدودتر از قبل شده‌ و عاملیت دانشجوهای زن برای تصمیم گرفتن در مورد زندگی‌شان را محدودتر می‌کند.»

به اینها باید نظارت بر روابط شخصی دانشجویان زن خارج از خوابگاه‌ها را نیز اضافه کرد. این روند سال‌هاست از طرف مسئول‌های اجرایی برخی خوابگاه‌های دانشجویی زنان جریان داشته و در صورت مشاهده روابطی خارج از معیارهای مدنظر، آن را به دانشگاه گزارش می‌دهند.

اما قوانین و محدودیت‌های جدید دانشگاه تهران در مورد زنان محدود به خوابگاه‌ها نبوده است. همزمان با آغاز آموزش حضوری دانشگاه‌ها، گزارش‌های متعددی از دور تازه‌ای از برخوردهای سخت‌گیرانه‌ ماموران حراست این دانشگاه و برخورد با دانشجوها، منتشر شده است. اجباری شدن پوشیدن مقنعه، برخوردهای سخت‌گیرانه‌تر در مورد لباس دانشجوهای زن و کنترل و نظارت بر رفتار دانشجوها در محوطه دانشگاه، از جمله این موارد است.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی از دیگر دانشگاه‌ها نیز اقدام به تشدید قوانین سخت‌گیرانه در دانشگاه و خوابگاه‌های زنان دانشجو همزمان با آغاز برگزاری کلاس‌های حضوری کرده‌اند.

این قبیل فعالیت‌ها که مبتنی بر تبعیض‌های فراگیر جنسیتی است، اعتراض جمعی از دانشجوها و فعالان دانشجویی را به همراه داشته و آن را اقدامی تحقیرآمیز خوانده‌اند.  

اخیرا علی نیکجو، عضو انجمن روان‌پزشکان ایران در مورد این سخت‌گیری‌ها در فضای خوابگاه‌های دانشجویی به روزنامه شرق گفته بود: «حسی که این اقدام‌ها در دانشجویان ایجاد می‌کند این است که به طور سیستماتیک تحقیر می‌شوند. این حس تحقیر خشمی به همراه دارد که روی هم تلنبار شده و به لحاظ ذهنی و روانی روی دانشجوها اثر می‌گذارد.»

برخی از دانشجوها در روزهای اخیر اعتراض خود به مقررات جدید خوابگاه‌ها و همچنین برخورد با دانشجوهای زن در دانشگاه‌ها را در شبکه‌های اجتماعی منعکس کرده‌اند. آنها با انتشار تصاویری گفتند که حالا برای ورود به محوطه دانشگاه بیش از پیش در معرض کنترل ماموران حراست قرار دارند.